Nie sposób jednak zaczynać od nowa. Tylko niemowlę może zacząc całkiem od początku
Kieniewicz - zmieniała się zależnie od okoliczności. Moda na Wernyhorę wzrosła
latem 1941 r. wraz z ofensywą niemiecką na Ukrainie. Figurująca w Apokalipsie liczba
1260 dni kazała spodziewać się upadku „Bestii" na wiosnę 1943 r. Tzw. przepowiednia
Wielogłowskiego kończyła się słowami: ,,Czekajcie na to pół wieku", co miało też
wskazywać na rok 1943. Z tymże rokiem 1943, gdy Wielkanoc przypadła 25 IV,
wiązano też adagium: ,,Quando Marcus Pascham dabit, totus mundus vae ciamabit.
Polonia triumphabit". Nostradamus nie był popularny wśród Polaków, gdyż anekto-
wała go sobie propaganda okupacyjna.
Interesujące uwagi na temat rozprzestrzeniania się proroctw i przepo-
wiedni znajdujemy w dzienniku H. Krahelskiej (zapis z 5 IV 1940):
466
Trzeba zastanowić się nad niepospolitą nową psychozą ogarniającą szerokie koła
ludzi: psychozą przepowiedni. Trzeźwi, inteligentni, pozbawieni przesądów ludzie
lubują się prawie dziś w tym, żeby wiązać nadzieję z tą czy inną datą, w której ma się
stać to czy owo [...]. W każdym miesiącu niemal kursuje po Warszawie kilka takich
nowych przepowiedni. Prócz znanej szeroko przepowiedni Anglika (nazwiskiem Black
czy Bluck), który początek klęski Hitlera przepowiadał na 26 marca, mówi się obecnie
jeszcze o przepowiedni Walerego Sławka, którego duch wywołany na jakimś seansie
spirytystycznym miał orzec, iż 4 kwietnia nastąpi zbombardowanie Mozeli, 8 - Berli-
na, 15 zaś ma być zbombardowana ponownie Warszawa przez Niemców. Psychoza
przepowiedni jest zresztą bardzo charakterystyczna dla naszego okresu: ludziom jest
zbyt ciężko, najgorzej gnębi wielu „nic nie dzianie się" w znaczeniu jakichś większych,
ostrzejszych rozgrywek na froncie. Stąd potrzeba rozkawałkowania rozporządzalnego
czasu na raty, terminy, i potrzeba stwarzania sobie możliwości wyczekiwania.
Dodajmy na marginesie, że wspomniana przez Krahelską przepowiednia
Anglika pochodzi z książki, która ukazała się w Londynie w początku 1940 r.
i - jak widać - błyskawicznie dotarła do Warszawy34.
Krążące w odpisach proroctwa i przepowiednie często czerpane były ze
wspomnianych przed chwilą broszurek konspiracyjnych. Przypominano w
nich przepowiednię śląską z 1721 r., przepowiednię medium u hr. W. Wie-
loglowskiego w Tęgoborzu z 23 IX 1893, przepowiednie polityczne drą Cze-
sława Czyńskiego z 1920 r., proroctwa św. Andrzeja Boboli, przepowiednie
brata Lodovica Rocca z 1849 r., przepowiednie Nostradamusa, benedyktyna
z Emeryngen, ks. Cieślaka, widzenie siostry Nimfy Suchańskiej, proroctwo
ks. Bronisława Markiewicza. Wczytywano się w przepowiednie Wernyhory.
Interesujące są uwagi Andrzeja Garlickiego, dotyczące kręgu odbiorców i
sytuacji psychicznej, warunkującej popularność proroctwa:
Kto wierzył w owe przepowiednie i proroctwa? Niełatwo chyba będzie ustalić
zakres odbiorców. Myślę, że był on bardzo szeroki. W czasach, których nie można było
zrozumieć, wyjaśnić kategoriami rozumowymi, w czasach, które przypominały jakiś
straszliwy koszmar senny, najbardziej dziwne i nierealne rzeczy wydawały się
możliwe.
Jeśli setki tysięcy Niemców okazywały się zwyrodniałymi mordercami, jeśli
okazywało się, że miliony niemieckich żołdaków zatraciło wszelkie ludzkie kategorie
zta i dobra, to czy nie jest możliwe istnienie ludzi, którzy widzą przyszłość? Tym
bardziej jeśli przyszłość ukazywana przez nich pozwala żywić nadzieję, pozwala
trwać35. .i
 |
| Cytat Hi mihi doctores semper placuere docenda qui faciunt plus, quam qui facienda docent - ci mi się nauczyciele podobali w uczeniu, którzy raczej czynią niż uczą rzeczy już uczynionych. Do sukcesu nie ma żadnej windy. Trzeba iść po schodach Fidei Defensor (Fid Def lub fd) - obrońca wiary (tytuł Henryka VIII bity na wszystkich brytyjskich monetach). (tytuł Henryka VIII bity na wszystkich brytyjskich monetach). (tytuł Henryka VIII bity na wszystkich brytyjskich monetach) Eripuit coelo fulmen, sceptrumque tyrannis - wydarł niebu piorun, a berło tyranom. Ignorancja nie jest niewinnością, jest grzechem. Browing R |